Στις νότιες παρυφές της πόλης του Κιάτου βρίσκεται ο λόφος της «Παναγίτσας» που φιλοξενεί την εκκλησία της Κοιμήσεως Θεοτόκου, ευρύτερα γνωστή στους ντόπιους ως «Παναγίτσα». Ο λοφίσκος αυτός δημιουργήθηκε από τη συσσώρευση των χωμάτων που προέκυψαν λόγω της εκβάθυνσης του λιμανιού της Αρχαίας Σικυώνας κατά την ύστερη αρχαιότητα. Το λιμάνι που ήταν σε χρήση μέχρι και την βυζαντινή εποχή, βρισκόταν στην περιοχή ενός άλλου σημερινού λόφου, βορειότερα από το λόφο της Παναγίτσας και κοντύτερα στην θάλασσα, στον σημερινό λόφο της Μαγούλας. Στο αλσύλλιο της Παναγίτσας, νοτιοδυτικά του σύγχρονου ναού ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στα ερείπια ενός σημαντικού βυζαντινού μνημείου: Της Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής της Κάτω Σικυώνος (Κιάτου), όπως επίσημα ονομάζεται. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική, του 5ου μ.Χ. αιώνα, με αίθριο, βαπτιστήριο, παρεκκλήσιο και άλλα προσκτίσματα, η οποία ανασκάφηκε το 1933 και το 1954 από τον Αναστάσιο Ορλάνδο και το 1986-1987 από τον Κ. Σκαρμούτσο. Οι ανασκαφές έδειξαν ότι η εκκλησία καταστράφηκε από πυρκαγιά και δεν επισκευάστηκε ποτέ, ενώ οι δύο δωρικοί κίονες που βρέθηκαν στην νότια πλευρά δείχνουν ότι για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε υλικό από αρχαίο Ναό που ήταν χτισμένος στην περιοχή. Στην περιήγησή του στον αρχαιολογικό χώρο ο επισκέπτης μπορεί να δει ξεκάθαρα την θεμελίωση των οικοδομημάτων που αποτελούσαν την βυζαντινή εκκλησία, τα ημικυκλικά αίθρια, τα μωσαϊκά που αποτελούσαν τα δάπεδα του μεγαλεπήβολου ναού, ακόμη και αρχιτεκτονικά μέλη διακοσμημένα ανάγλυφα που βρίσκονται διάσπαρτα στην περιοχή. Σήμερα, στον αρχαιολογικό χώρο διεξάγονται συμπληρωματικές έρευνες από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κορινθίας υπό την αιγίδα της Αρχαιολογικής Εταιρείας, οι οποίες έχουν σκοπό τη διακρίβωση της εποχής της ίδρυσης του ναού, τη διερεύνηση της οικοδομικής ιστορίας του και την εξέταση της σύνδεσής του με τον οικισμό, το λιμάνι ή το νεκροταφείο, με τα οποία αρχικά συνδεόταν.
FAQ
Μπορεί κάποιος να περιηγηθεί μέσα στο κτίσμα;
Όχι. Τα ερείπια της Πρωτοχριστιανικής Βασιλικής προστατεύονται με περίφραξη.
Υπάρχει δυνατότητα ξενάγησης ή έντυπου πληροφοριακού υλικού;
Όχι. Μετά την ολοκλήρωση των ερευνών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας θα παραχθεί έντυπο πληροφοριακό υλικό (ταμπέλες ή φυλλάδιο κ.λπ.)